Almanya’da Federal Meclis soykırım iddialarını tanıyan bir tasarıya onay verdi. Soykırım tasarısı oy çokluğuyla alındı. Oylamada 1 çekimser, 1 hayır oyu çıktı.
Almanya Parlamentosu, bugün 1915 olaylarını ‘Ermeni soykırımı’ olarak tanıyan bir tasarıyı oyladı. Oylama sonucunda 1915 olaylarını ”soykırım” olarak niteleyen yasa tasarısı Almanya Parlamentosu’nda kabul edildi.
Tasarıda neler var?
“Alman Parlamentosu, Osmanlı İmparatorluğu’nda Ermeni ve öteki Hıristiyan azınlıklara karşı 100 yılı aşkın bir süre önce başlanan tehcir ve katliamın kurbanlarının anısı önünde saygıyla eğiliyor” denilen metinde, şu ifadeler yer alıyor:
”Dönemin Jön Türkler rejiminin talimatıyla 24 Nisan 1915’te Osmanlı Konstantinopolis’inde 1 milyonu aşkın etnik Ermeni’nin sistematik tehcir ve kıyımı başladı. Onların kaderi 20’nci yüzyılda yaşanan korkunç kitlesel kıyımların, etnik temizliklerin, tehcirlerin ve hatta evet soykırımların bir örneği.”
Osmanlı İmparatorluğu’nun müttefiki Alman İmparatorluğu’nun yaşananlardaki rolü için “utanç verici” ifadesi kullanılan metinde, Alman diplomatik temsilcileri ve misyonerlerin açıkça uyarmasına rağmen Almanya’nın o dönem bu insanlık suçunu durdurmayı denemediğine dikkat çekiliyor. Parlamentoya sunulan ortak metinde ayrıca, Osmanlı İmparatorlu’ndaki Asuriler, Süryaniler ve Keldaniler gibi Hıristiyan azınlığın da soykırıma uğradığı iddia ediliyor.
Soykırım iddialarının Almanya’da okulların müfredatlarına konulması ve gelecek kuşaklara aktarılması da istenirken, bunun Almanya’da yaşayan Türk ve Ermeni kökenlilerin uyumuna katkı sağlayacağı belirtiliyor. Alman hükümetinden ayrıca Ermenistan ve Türkiye arasında uzlaşmaya dönük çabaları teşvik etmesi ve desteklemesi de talep ediliyor.
Tasarının öncesinde neler olmuştu?
Yeşiller’den çağrı
Başbakan Angela Merkel’in oylamaya katılmayacağı haberleri üzerine Yeşiller, Başbakan’ı eleştirdi. Yeşiller grup sözcülerinden Britta Hasselmann, Merkel’i oturuma katılmaya çağırdı ve “Başbakan Merkel’in katılması bu zor ve önemli tartışmanın ehemmiyetini artırır” dedi. Kulislerde Arjantin ziyareti nedeniyle toplantıya katılamayacak olan SPD’li Dışişleri Bakanı Steinmeier’in kapalı kapılar ardında, “Burada olmadığıma seviniyorum” dediği sözleri dolaşıyor. Başbakan Yardımcısı ve SPD Genel Başkanı Sigmar Gabriel de saat 10.00’da Berlin’de “Yenilik Araştırmaları” konulu bir toplantıya katılıyor. Bu nedenle Gabriel’in de oylamaya katılması beklenmiyor.
Alman hükümeti niye izin verdi
Yeşiller, Türkiye-AB mülteci zirvesine yaklaşık bir hafta kala 25 Şubat 2016’da 1915 olaylarını ‘Soykırım’ olarak niteleyen bir tasarıyı gündeme getirdi.
Koalisyon sözcüleri 1915 olaylarının soykırım olduğunu, ancak tasarının şimdi “Zamansız” olduğunu savundu. Özdemir bunun üzerine dört şartla tasarıyı geri çekti. 1- Tasarı birlikte hazırlanacak. 2- Açık bir şekilde soykırım denilecek. 3- Almanya’nın sorumluluğu kabul edilecek. 4- Türkiye-Ermeni ilişkilerinin düzeltilmesi istenecek.
Böylece koalisyon 7 Mart’ta Brüksel’de yapılacak Türkiye-AB mülteci zirvesini tehlikeye atmadı. Muhalefet partileri, koalisyon hükümetini mülteci krizi nedeniyle, Türkiye’ye fazla taviz verdiği gerekçesiyle baskı altına aldı. Koalisyon hükümeti, verilen sözü yerine getirmek ve baskıya boyun eğmediklerini göstermek için Yeşiller’le birlikte bir çalışma grubu oluşturdu. Çalışma grubu da yeni tasarıyı hazırladı.
Cem Özdemir fikir değiştirdi
Yeşiller Eşbaşkanı Cem Özdemir, 2001’de Fransa Parlamentosu’nun 1915 olaylarını soykırım olarak kabul etmesine karşı “Frankfurter Allgemeine” Gazetesinde kaleme aldığı yazıda benzeri bir tasarının Alman Parlamentosu’na gelmesine karşı çıkmıştı. “Boğaz’da Uzun Yol” başlıklı 5 Nisan 2001 tarihli yazıda Cem Özdemir özetle şöyle yazdı: “Bir Türk atasözü, amacın ne? Üzüm yemek mi yoksa bağcıyı dövmek mi diyor. Anadolulu Ermenilerin büyük kıyımından 86 yıl sonra burada da Alman Meclisi’nin Fransa Ulusal Meclisi gibi “Bu bir soykırımdı” diyecek benzeri bir tasarıyı karara bağlaması isteniyor. Ben Alman Parlamentosu’ndaki mevkidaşlarıma Fransa örneğini takip etmelerini tavsiye etmem. 1915 ve daha önce 1895’te yaşanan korkunç olayların ele alınacağı yer ne Washington ne Paris ne de Berlin.” Cem Özdemir, yazısında bunun Türkiye’de milliyetçilerin ekmeğine yağ süreceği görüşlerini savunuyor. Şimdi ise Özdemir, soykırım tasarısına önayak oluyor.